مدرسه رضویه - قم بنا به روایت های تاریخی بنای مدرسه رضویه محل سکونت امام هشتم شیعیان در زمان تشریف فرمایی ایشان به قم بوده است.
محل مجاور این مدرسه دینی به محله شاه خراسان معروف است و در محوطه مدرسه رضویه چاهی وجود دارد که گفته می شود امام هشتم (ع) با آب آن غسل نموده اند. بنای مدرسه دارای ایوانی رفیع، مسجد و 24 حجره بوده است که نیمی از آن بر اثر احداث خیابان از میان رفته و در حال حاضر نیم طاقی بنا باقی مانده است.

مسجد فیض - قم بنای مسجد فیض در گوشه شمال خاوری میدان کهنه و در محوطه ای به درازا و پهنای 21×21 متر مرکب از ده چشمه طاق بر فراز چهار ستون سنگی مضلع ساخته شده و بعدها گسترش پیدا کرده است.
بخش باختری مسجد؛ متصل به مناره قدیمی به ارتفاع 25 متر و قطر 3/5 متر است که در سال 1191 هجری قمری بازسازی شده است. به نوشته فیض این همان مناره ای است که به سال 291 هجری قمری در دوره حکومت یحیی بن اسحاق ساخته شده است. با توجه به مدارک و اسناد موجود ظاهرا این منار در دوره تیموری وجود داشته است.

مسجد پنجه علی - قم بنای مسجد پنجه علی در محله ای به همین نام (منشعب از تکیه چهار مردان) واقع شده و به جهت وجود قطعه سنگی که تصویر دستی برآن حک شده، به این نام خوانده شده است.
با توجه به قطعات کتیبه های موجود؛ بنای آن تجدید و کتیبه هایی نیز برآن اضافه شده است. درجدار باختری فضای گنبددار مسجد، طاقچه ای وجود دارد که با کاشی های رنگی ساخته شده و در وسط آن، قطعه سنگ خاکستری با نقش فرو رفته دست انسان قرار گرفته است.

مسجد اعظم - قم مسجد اعظم در جبهه غربی آستانه مقدس حضرت معصومه (س) به سعی و اهتمام آیت الله بروجردی در سال 1374 هجری قمری توسط استاد حسین بن محمد معمار معروف به لرزاده بنا شده است.
این مسجد که به جهت عظمت و بزرگی، مسجد اعظم نام گرفته، در زمره مساجد سه ایوانی بوده و شبستان گنبددار آن که سراسر مزین به کاشی های معرق است, درضلع جنوبی صحن واقع شده و از طریق مسیرهای جانبی به دو شبستان ستون دار شرق و غرب مرتبط است.

مسجد جمکران - قم این مسجد براساس ادعای شیخ حسن ابن مثله جمکرانی مبنی بر دیدن حضرت مهدی (ع) در خواب (شب سه شنبه هفده رمضان 373 هجری قمری)، توسط سید ابوالحسن رضا بنا گردید

مسجد جامع - قم در گوشه ای از شهر مقدس قم در لا به لای کوچه های تنگ و باریک جنوب قم که قبلا مرکز این شهر بوده است, از دور گنبد آجری عظیم توجه انسان را به خود جلب می کند که نمایان گر مسجدی با عظمت و قدیمی است.
مسجد جامع عتیق و تاریخی قم مجموعه ای از بناهای چند عصر و دوره بوده و دارای مقصوره و گنبدی باستانی و ایوانی قدیمی با دو گوشواره و سه شبستان و زیرزمین و ایوان و صحن و سردر ورودی است. این مسجد به بیان مرحوم صنیع الدوله در کتاب مرات البلدان در نیمه دوم قرن سوم ساخته شده است. مسجد جامع قم از بناهای قدیمی شهراست که بانی آن معلوم نیست اما در کتاب گنجینه آثار قم آمده است که بانی این مسجد و مدرسه روبه روی آن که جانی خان نام دارد سلطان جانی خان پادشاه تا تار ترکستان است و تاریخ بنای آن هم سال 755 بوده است.

مسجد جامع کهک - قم مسجد جامع کهک که به دوره صفویه منسوب است, درخارج شهرقم درخیابان ملاصدرا محله چاله حمام واقع شده است.
در دوره های بعدی نیز یک رواق درسمت جنوب و یک رواق سرپوشیده در سمت باختر به آن اضافه شده است. پلان اصلی بنا از یک چهارطاقی بزرگ تشکیل شده که باچرخش تقریبا" 45 درجه نسبت به قبله قرار دارد. گنبدخانه مسجد؛ قسمت اصلی بنا بوده و در دوره های مختلف قسمت های زیادی به آن اضافه شده است و این توسعه هم چنان ادامه پیدا کرده است.

مسجد صرم - قم بنای مسجد صرم در روستای صرم در 26 کیلومتری جنوب خاوری قم و 9 کیلومتری جنوب باختری جاده قم- کاشان واقع شده و از آثار دوره صفوی است.
این مسجد دارای شبستانی گنبددار به ابعاد تقریبی 12×9 متر است که پوشش بیرونی گنبد نیمه بیضی و آجری است. کنار ورودی مسجد یاد شده، لوحی سنگی نصب شده که بر آن عباراتی به شعر و خط ثلث برجسته حجاری شده است. پوشش بیرونی گنبد نیمه بیضی و آجری است.

کاروان *سرای صدری - قم کاروان سرای صدری درانتهای منطقه زندآباد بعد ازکمربندی و درابتدای جاده جعفریه قرارگرفته است.
سمت باختری قلعه را کارگاه های آجرپزی فرا گرفته و قسمت های خاوری قلعه را منطقه مسکونی زندآباد و درشمال قلعه؛ جاده جعفریه واقع شده است. تمامی زمین های مناطق جنوبی کاروان سرا کاربری کشاورزی دارد ساختمان کاروان سرا به شدت آسیب دیده و تنها قسمت های قابل استفاده آن محوطه ورودی آن است

پل کاج - قم پل کاج به دوره صفویه نسبت داده می شود و بقایای آن در مسیر کاروان رو قدیمی ورامین - قم واقع شده است.
پل کاج که برروی رودخانه ساوه یا قم رود زده شده دراصل نوعی پل بند بوده که امروزه به جهت بالا آمدن رسوبات و مدفون شدن بخش زیرین پل، اطلاع دقیقی از آن در دست نیست اما با توجه به شکل و نقشه پل و این که امروزه برای استفاده از آب قم رود دهانه های قوسی شکل پل و جلو آن ها را با خاک مسدود کرده و بندی ساخته اند که تا حدودی پل بند بودن بنا را تایید می کند.پل کاج به درازای حدود 245 متر (با احتساب دنباله آن در زمین های زراعی) حداقل دارای 13 دهانه در ابعاد و اندازه های مختلف است و نشانه های بازسازی و مرمت دوره های مختلف تاریخی در این دهانه ها دیده می شود. پل در یک خط مستقیم بنا نشده بلکه انحنایی در جهت مخالف جریان رودخانه دارد که این انحنا احتمال پل بند بودن بنا را تقویت می کند.

ابهررود - قم رود شور یا ابهررود از کوه های سلطانیه قزوین سرچشمه گرفته و از به هم پیوستن دو رودخانه خزررود و ابهررود و برخی از رودهای کوچک فرعی دیگر تشکیل می *شود
و با جهت کلی شمال باختری به جنوب خاوری از 6 کیلومتری جنوب باختری حسن آباد (مرکز بخش فشاپویه) گذشته و بر شوره* زار خاور حوضی سلطان جذب می *گردد و پس از آبیاری ابهر، قزوین، ساوجبلاغ و تهران به رودخانه کرج می پیوندد. این رودخانه به دلیل داشتن نمک در پایین دست، برای کشاورزی مناسب نیست ولی شاخه هایی از آن از امکانات گردشگاهی برخوردار است.

قلعه گلی کاج* محمدآباد - قم قلعه گلی در50کیلومتری شمال خاور قم در حاشیه قمرود و در شمال کوه سفید در نزدیکی محمودآباد کاج قرار دارد.
باتوجه به شواهدی که ازقلعه گلی به دست آمده؛ این قلعه متعلق به دوره اشکانی است و در دوره های بعد ازساسانی, دوره اسلامی, دوره سلجوقی وصفوی نیز استفاده می شده است. دراطراف این قلعه زمین های قابل کشت بسیار است ولی درسمت جنوب جنگل گز بافاصله ای نه چندان دور مشاهده می شود و رودخانه مسیله درفاصله حدود یک تا یک ونیم کیلومتر در باختر این محوطه است

قلعه تپه طغرود - قم بنای قلعه طغرود درجنوب جعفرآباد درروستایی به نام گازرخان قرار گرفته است.
باتوجه به بررسی های انجام شده دراین بنا آثار از دوره های اشکانی، ساسانی ودوره اسلامی دیده می شود. در بررسی سطحی تپه تنوع وفراوانی سفال ها مشخص هستند که نشان دهنده مسکونی بودن این قلعه تا قرن های 6،5 هجری قمری است. این قلعه احتمالا" برفراز تپه ای قرار گرفته بوده است این قلعه بیضی شکل بوده وابعاد آن حدودا" 100 * 200 متری است وارتفاع آن دربلندترین نقطه به حدود 10متر می رسد. ازشمال تپه صورت گرفته ودربعضی نقاط آثار حفاری نیز دیده می شود شیب تپه بیش تر به طرف جنوب وباختر قرار گرفته است. مقبره خدیجه خاتون - قم مقبره خدیجه خاتون از بناهای قرن هفتم و هشتم هجری قمری است. این بنا بر سر راه قم به سراچه، در یک کیلومتری شرق امام زاده طیب و طاهر واقع شده است.
بقعه، بنایی هشت ضلعی از داخل و خارج است که در هر ضلع، صفه ای محرابی با دهانه یک متر و ارتفاع سه متر ساخته شده است. تمام دیوار بقعه سفیدکاری و خالی از تزیینات هنری کاشی و گچ بری می باشد. در این بقعه، از آثار قدیم سه قطعه لوح کاشی روی مرقد باقی مانده که به نظر می رسد به قرن هفتم و هشتم هجری قمری تعلق داشته باشند. گفته می شود که در این بقعه، دو مرد و پنج زن از نوادگان امام کاظم (ع) مدفون هستند.

  مقبره شیخ اباصلت - قم بنای بقه شیخ ابا صلت که بر اساس نوشته های موجودبه قرن های دوازدهم و سیزدهم نسبت داده میشود
که در گوشه ای از یک محوطه وسیع برپا شده است. بقعه شیخ اباصلت در شمال خاوری قم و متصل به دروازه سابق ری قرار دارد. البته گفته می شود این مکان محل دفن یکی از دانشمندان قم در قرن های نخست هجری بوده است. نمای درون بنا با بلندی 8 متر چهار گوشه با گنبد قوسی آجری و سردری مرتفع در جانب خاوراست.

مقبره شاه زاده ناصر - قم مقبره شاه زاده ناصر از آثار قرن دوازدهم یا اواخر دوره صفویه است وهم زمان با ایوان مسجد امام بنا شده است.
این بقعه در خیابان آذر رو به روی در ورودی مسجد امام واقع شده است و درگذشته نیز به نام بقعه احمد بن اسحق نامیده می شد و به استناد همین تسمیه، احتمال دارد که احمد بن اسحق موسوی در این بقعه مدفون شده باشد چرا که احمد بن اسحق اشعری در سر پل ذهاب مدفون است.
دلیل انتساب این بقعه به نام احمد بن اسحق اشعری در بین مردم آن بود که وی مسجدی را به امر حضرت امام حسن عسگری بنا نمود و پس از ساخت مسجد امام حسن عسگری این بقعه را جهت مدفن خویش بنا نهاد ولی هنگام مراجعت از سامرا در سرپل ذهاب وفات یافت و در همان جا دفن شد و چون این بقعه بدون استفاده در حال خراب شدن بود، لذا درآن مدرسه ای بنا شد و این بقعه نیز جزو حجره های این مدرسه درآمد.

مقبره شاه سلیمان و شاه سلطان حسین - قم شاه سلیمان در بقعه ای واقع در جنوب باختری بقعه شاه عباس دوم به خاک سپرده شده است.
صندوق قبر شاه سلیمان در میان بقعه ای قرار دارد که در کنار آن سنگ قبری با خطوط و نقوش ظریف وجود دارد که پیش تر در راه رو میان دو صحن آستانه بوده است.جسد شاه سلطان حسین نیز در راه رو ورودی همین بقعه در خاور بنا - که با خود بقعه از نظر تزیین همانند و یکسان می باشد مدفون شده است. در بقعه مدفن شاه سلطان حسین بالای کتیبه سراسری گچ بری شده کتیبه دیگری به خط نستعلیق و برروی کاشی دیده می شود. این کتیبه در سال 1376 هجری قمری در جانب خارجی همین بقعه بر سر در ورودی نصب بوده و پس از تغییرات صحن زنانه و تبدیل آن به مسجد موزه با تکمیل و تعمیر کامل قطعات شکسته و فرسوده آن، به این جا منتقل شده است و مرکب از دو قسمت می باشد.

مقبره شاه صفی - قم نخستین پادشاهی که از خاندان صفوی در قم به خاک سپرده شد شاه صفی بود که در 12 صفر 1052 در کاشان درگذشت و جسد او به قم منتقل شده در رواق جنوبی حرم مدفون گردید.
بر فراز قبر شاه صفی بنایی با شکوه برپا بوده که تزیینات سقف و بدنه آن تا اوایل قرن حاضر بر پایه های بنا برجای مانده بود که این تزیینات هم اکنون از میان رفته است. در حال حاضر از مقبره شاه صفی جز صندوق خاتم مدفن که در درون آستانه نگاه داری می شود هیچ اثری باقی نمانده است. این صندوق اثری بسیارنفیس از هنر خاتم کاری و منبت کاری دوره صفوی است که برگرداگرد هر یک از چهار بدنه آن آیاتی از سوره «یس» تا پایان آورده شده است